Kedilerde Göz İltihabı ve İlişkili Göz Hastalıkları: Klinik Belirtiler, Nedenler ve Tedavi Yöntemleri
Kedilerde göz iltihabı, oftalmolojik muayene gerektiren yaygın bir klinik durumdur ve çeşitli sistemik ya da lokal patolojilerin göstergesi olabilir. Gözlerde kızarıklık, aşırı sulanma (epifora), göz kapaklarının kapanması, konjunktival hiperemi, akıntı (seröz, mukopürülan ya da purülan), korneal opasite, üçüncü göz kapağının belirginleşmesi ve fotofobi gibi semptomlarla karakterizedir. Bu belirtiler tek taraflı veya bilateral olabilir ve genellikle altta yatan bir enfeksiyon, irritatif faktör ya da immünolojik süreçle ilişkilidir.
Etiyolojik Faktörler
Göz iltihabının etiyolojisi bulaşıcı ve bulaşıcı olmayan nedenler olmak üzere iki ana gruba ayrılır. Bulaşıcı nedenler arasında feline herpesvirüs tip 1 (FHV-1), calicivirus, bakteriyel patojenler (ör. Chlamydophila felis, Mycoplasma spp.) ve nadiren fungal ya da paraziter ajanlar yer alır. Bulaşıcı olmayan nedenler ise allerjik reaksiyonlar, yabancı cisimlere maruziyet, kimyasal irritanlar, anatomik bozukluklar ve neoplastik süreçlerdir. Ayrıca bazı sistemik hastalıklar (ör. feline lösemi virüsü [FeLV], feline immün yetmezlik virüsü [FIV]) da oftalmolojik bulgulara yol açabilir.
Sık Görülen Göz Hastalıkları
- Konjonktivit: En sık gözlenen oftalmik hastalıklardan biridir. Konjonktival inflamasyonun viral, bakteriyel veya çevresel nedenlere bağlı olarak geliştiği bilinmektedir. Klinik olarak konjonktival hiperemi, akıntı ve irritasyon ile seyreder.
- Korneal Ülserasyon: Travmatik yaralanmalar, kuru göz sendromu (keratokonjunktivitis sicca) ya da tedavi edilmemiş enfeksiyonlar sonucu gelişebilir. Korneal bulanıklık, ağrı ve blefarospazm başlıca bulgulardır. İlerlemiş vakalarda cerrahi müdahale gerekebilir.
- Glokom: Göz içi basıncının artışı sonucu gelişen bu durum, akut görme kaybı ve oküler ağrı ile karakterizedir. İleri glokom olgularında göz küresinde belirgin büyüme (buphtalmos) görülebilir. Tanı için tonometri uygulanır.
- Katarakt: Göz merceğinde opasite gelişimi ile karakterize olan bu hastalık, yaşa bağlı dejenerasyonun yanı sıra diyabet mellitus gibi sistemik hastalıklardan da kaynaklanabilir. Cerrahi müdahale tek etkili tedavi yöntemidir.
- Ani Görme Kaybı ve Körlük: Retinal dekolman, optik nörit, hipertansif retinopati veya merkezi sinir sistemi kaynaklı patolojiler (tümör, enfeksiyon, inflamasyon) ani görme kaybına neden olabilir. Kesin tanı için oftalmolojik muayenenin yanı sıra nörolojik değerlendirme ve ileri görüntüleme teknikleri gereklidir.
Tanı Yaklaşımı
Veteriner hekimler, gözdeki klinik belirtileri değerlendirerek fiziksel muayene ile birlikte oftalmoskopi, Schirmer gözyaşı testi, fluorescein boyama testi, tonometri ve gerektiğinde konjonktival kazıntı ya da biyopsi gibi yardımcı tanı yöntemlerini kullanır. Altta yatan sistemik hastalıkların belirlenmesi için hematolojik ve biyokimyasal analizler de gereklidir.
Tedavi Protokolleri
Tedavi, altta yatan nedene yöneliktir. Bakteriyel enfeksiyonlar topikal ve sistemik antibiyotiklerle, viral enfeksiyonlar antiviral ajanlar ve immün modülatörlerle, alerjik durumlar antihistaminikler veya kortikosteroidlerle kontrol altına alınır. Korneal ülserasyon ve glokom gibi durumlarda acil ve yoğun tedavi gereklidir; bazı vakalarda cerrahi müdahale kaçınılmazdır. Tedavi sürecinde, ilaçların düzenli uygulanması ve semptomların takip edilmesi önemlidir.
Prognoz ve İzlem
Erken tanı ve uygun tedavi ile çoğu göz hastalığı başarılı bir şekilde tedavi edilebilir. Ancak gecikmiş vakalarda kalıcı görme kaybı ya da göz küresi deformiteleri gelişebilir. Bu nedenle kedi sahiplerinin göz sağlığı ile ilgili belirtileri ciddiye alarak zaman kaybetmeden veteriner hekim desteği almaları önemlidir.